Tiểu sử Robert Toru Kiyosaki sinh ngày 8 tháng 4 năm 1947 tại Hilo, Hawaii, là một trong những tác giả sách về tài chính cá nhân và đầu tư nổi tiếng nhất thế giới. Ông được biết đến rộng rãi qua tác phẩm bán chạy toàn cầu “Rich Dad Poor Dad” (Cha Giàu Cha Nghèo), cuốn sách đã thay đổi cách hàng triệu người nhìn nhận về tiền bạc, đầu tư và tự do tài chính.
- Robert Kiyosaki xuất thân từ gia đình người Mỹ gốc Nhật tại Hawaii, với hai hình mẫu “cha giàu” và “cha nghèo” đã tạo nền tảng cho triết lý tài chính độc đáo của ông.
- Kiyosaki từng phục vụ trong quân đội Mỹ, học được tính kỷ luật, lãnh đạo và tư duy đối mặt rủi ro – những yếu tố then chốt cho thành công trong kinh doanh và đầu tư.
- Hành trình khởi nghiệp đa dạng, trải qua nhiều thất bại, đã giúp ông đúc rút nên những bài học thực tiễn về tài chính, quản lý dòng tiền và khởi nghiệp.
- Cuốn sách “Cha Giàu Cha Nghèo” đã thay đổi cách tiếp cận tài chính trên toàn cầu, nhấn mạnh sự khác biệt giữa tài sản và nợ phải trả, tầm quan trọng của thu nhập thụ động và tư duy tài chính đúng đắn.
- Triết lý tài chính của Kiyosaki tập trung vào giáo dục tài chính, xây dựng tài sản, tạo dựng nguồn thu nhập thụ động và phát triển tư duy đầu tư từ sớm.
- Dù gây nhiều tranh cãi, di sản của Robert Kiyosaki là không thể phủ nhận: Một thế hệ người đọc đã chủ động học hỏi về tài chính, khởi nghiệp và đầu tư.
- Các chương trình, trò chơi giáo dục tài chính như CASHFLOW được áp dụng rộng rãi, mang lại lợi ích cho giáo viên, học sinh và những người quan tâm đến tự do tài chính.
Tuổi thơ và nền tảng giáo dục
Robert Kiyosaki lớn lên trong một gia đình người Mỹ gốc Nhật tại Hawaii. Cha ruột của ông, ông Ralph H. Kiyosaki, là một vị Giám đốc Sở Giáo dục của bang Hawaii – người mà sau này Robert gọi là “Cha Nghèo” trong các tác phẩm của mình. Ông Ralph có trình độ học vấn cao, sở hữu bằng Tiến sĩ và giữ vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục công, nhưng luôn phải đối mặt với những khó khăn tài chính.
Ngược lại, “Cha Giàu” trong câu chuyện của Kiyosaki chính là cha của người bạn thân thời thơ ấu của ông – ông này không có trình độ học vấn cao nhưng lại là một doanh nhân thành đạt. Sự tương phản giữa hai người cha này đã tạo nên nền tảng cho triết lý tài chính độc đáo mà Kiyosaki sau này chia sẻ với thế giới.
Sau khi tốt nghiệp trung học tại Hilo High School, Kiyosaki học tại Học viện Thương mại Hoa Kỳ ở New York, nơi ông nhận bằng Cử nhân năm 1969. Đây là giai đoạn quan trọng giúp ông hình thành tư duy kinh doanh và hiểu biết về thương mại quốc tế.
Thời kỳ phục vụ quân đội và bài học cuộc sống
Sau khi tốt nghiệp đại học, Robert Kiyosaki tham gia Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ và phục vụ trong Chiến tranh Việt Nam với tư cách là phi công trực thăng chiến đấu từ năm 1972 đến 1973. Thời gian này không chỉ rèn luyện cho ông tính kỷ luật, sự can đảm mà còn dạy ông những bài học quý giá về lãnh đạo, quản lý rủi ro và đưa ra quyết định trong những tình huống áp lực cao.
Kinh nghiệm quân sự đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách tiếp cận của Kiyosaki trong kinh doanh và đầu tư. Ông thường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đối mặt với nỗi sợ hãi, chấp nhận rủi ro có tính toán và luôn chuẩn bị cho những tình huống bất ngờ – những nguyên tắc mà ông học được từ chiến trường.
Hành trình khởi nghiệp đầy thăng trầm
Sau khi xuất ngũ, Kiyosaki bắt đầu sự nghiệp kinh doanh với nhiều lĩnh vực khác nhau. Ông làm việc cho tập đoàn Xerox từ năm 1974 đến 1978, nơi ông học được kỹ năng bán hàng quan trọng. Theo lời ông, công việc này đã giúp ông vượt qua nỗi sợ bị từ chối và phát triển khả năng giao tiếp thuyết phục.
Năm 1977, Kiyosaki thành lập công ty đầu tiên của mình, sản xuất và bán ví da và túi xách nylon cho những người lướt sóng. Công ty này đã mang lại thành công ban đầu, nhưng cuối cùng phải đóng cửa. Thất bại này không làm ông nản lòng mà trở thành bài học quý giá về quản trị doanh nghiệp và tầm quan trọng của việc học hỏi từ sai lầm.
Tiếp theo, ông thành lập một công ty bán hàng áo phông cho các ban nhạc rock, nhưng doanh nghiệp này cũng không thành công như mong đợi. Những thất bại liên tiếp này đã dạy cho Kiyosaki những bài học không thể quên về tài chính, quản lý dòng tiền và tầm quan trọng của việc hiểu biết về kế toán – những chủ đề sau này trở thành trọng tâm trong các tác phẩm của ông.
Chuyển hướng sang giáo dục tài chính
Sau nhiều năm thử nghiệm trong kinh doanh, Kiyosaki nhận ra rằng sứ mệnh thực sự của mình là giáo dục tài chính. Ông bắt đầu phát triển các trò chơi giáo dục để dạy về tài chính cá nhân và đầu tư. Năm 1985, ông đồng sáng lập “The Excellerated Learning Institute”, một công ty giáo dục dạy về kinh doanh và đầu tư.
Đây là giai đoạn quan trọng khi Kiyosaki bắt đầu kết tinh các triết lý và phương pháp giảng dạy của mình. Ông phát triển trò chơi bàn “CASHFLOW” vào năm 1996 – một công cụ giáo dục giúp người chơi học cách quản lý tài chính, đầu tư và tạo dựng tài sản thụ động. Trò chơi này sau này trở thành nền tảng cho các khái niệm trong cuốn “Cha Giàu Cha Nghèo”.
“Cha Giàu Cha Nghèo” – Cuốn sách làm thay đổi thế giới
Năm 1997, Robert Kiyosaki xuất bản cuốn sách “Rich Dad Poor Dad” với sự cộng tác của Sharon Lechter, một chuyên gia kế toán. Ban đầu, cuốn sách được tự xuất bản vì nhiều nhà xuất bản từ chối với lý do nội dung quá khác biệt so với các sách tài chính truyền thống. Tuy nhiên, nhờ chiến lược marketing sáng tạo và nội dung cách mạng, cuốn sách nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu.
“Cha Giàu Cha Nghèo” đã đứng trong danh sách sách bán chạy nhất của New York Times liên tục trong hơn 6 năm – một kỷ lục đáng kinh ngạc. Cuốn sách đã được dịch ra hơn 50 ngôn ngữ, bán được hơn 40 triệu bản trên toàn thế giới và trở thành một trong những cuốn sách về tài chính cá nhân bán chạy nhất mọi thời đại.
Sức hấp dẫn của cuốn sách nằm ở cách Kiyosaki trình bày những khái niệm tài chính phức tạp thông qua câu chuyện giản dị về hai người cha. Ông nhấn mạnh sự khác biệt giữa tài sản và nợ phải trả, tầm quan trọng của việc xây dựng nguồn thu nhập thụ động, và cách thức tư duy của người giàu khác với người nghèo và tầng lớp trung lưu.
Tham khảo thêm cách hiểu đúng về tài sản và nợ phải trả cũng như tư duy tài chính qua: Cách hiểu tài sản và nợ giúp xây dựng tự do tài chính hiệu quả
Triết lý tài chính cốt lõi
Các giáo huấn chính trong “Cha Giàu Cha Nghèo” và các tác phẩm sau này của Kiyosaki bao gồm:
Tài sản so với nợ phải trả: Kiyosaki định nghĩa tài sản là những thứ đưa tiền vào túi bạn, còn nợ phải trả là những thứ lấy tiền ra khỏi túi bạn. Ông khuyến khích mọi người tập trung vào việc mua tài sản thay vì hàng hóa tiêu dùng.
Để hiểu sâu hơn về tài sản, nợ phải trả và cách xây dựng tự do tài chính, bạn có thể xem thêm tại: Cha Giàu Cha Nghèo: 12 bài học tài chính
Giáo dục tài chính: Ông tin rằng hệ thống giáo dục truyền thống không dạy cho học sinh về tiền bạc, đầu tư hay quản lý tài chính cá nhân – những kỹ năng thiết yếu cho thành công trong cuộc sống.
Nếu bạn quan tâm đến việc giáo dục tài chính từ sớm cho trẻ em và học sinh, hãy tham khảo thêm bài viết này: Giáo dục tài chính giúp trẻ thành công tương lai
Thu nhập thụ động: Kiyosaki nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các nguồn thu nhập không đòi hỏi phải làm việc tích cực, như bất động sản cho thuê, cổ tức từ cổ phiếu, hoặc quyền tác giả từ sáng tác.
Bạn cũng có thể tìm hiểu về nghệ thuật xây dựng thu nhập thụ động và nghỉ hưu sớm tại: Nghỉ hưu sớm & giàu có cho giáo viên và học sinh VN
Tư duy khác biệt: Ông chỉ ra rằng người giàu tư duy khác với người nghèo và tầng lớp trung lưu về tiền bạc, công việc và đầu tư. Thay vì làm việc vì tiền, họ để tiền làm việc cho mình.
Các tác phẩm tiếp theo và di sản
Sau thành công vang dội của “Cha Giàu Cha Nghèo”, Kiyosaki tiếp tục viết nhiều cuốn sách khác, mở rộng và làm sâu sắc thêm các khái niệm ban đầu:
“Rich Dad’s CASHFLOW Quadrant” (Đồ Tứ Phân Dòng Tiền Của Cha Giàu) giải thích bốn cách khác nhau để tạo ra thu nhập: Nhân viên (E), Tự kinh doanh (S), Chủ doanh nghiệp (B) và Nhà đầu tư (I). Ông khuyến khích độc giả chuyển từ phía trái (E và S) sang phía phải (B và I) để đạt được tự do tài chính.
“Rich Dad’s Guide to Investing” (Hướng Dẫn Đầu Tư Của Cha Giàu) đi sâu vào các chiến lược đầu tư nâng cao và cách nhà đầu tư giàu có tạo ra và bảo vệ tài sản của họ.
Nếu bạn muốn áp dụng các nguyên lý đầu tư thực tế, bài viết này có thể hữu ích: Hướng dẫn đầu tư hiệu quả thực tế
“Why We Want You to Be Rich” (Tại Sao Chúng Tôi Muốn Bạn Giàu Có) được viết chung với Donald Trump, tập trung vào những thách thức kinh tế mà tầng lớp trung lưu phải đối mặt.
Các cuốn sách khác của ông bao gồm: “Rich Dad’s Retire Young Retire Rich”, “Rich Dad’s Prophecy”, “Rich Dad’s Success Stories”, “Rich Dad’s Who Took My Money?”, “Rich Dad’s Before You Quit Your Job”, và nhiều tác phẩm khác. Mỗi cuốn sách đều đóng góp vào hệ thống giáo dục tài chính toàn diện mà ông xây dựng.
Tổ chức Rich Dad và hoạt động hiện tại
Kiyosaki thành lập Rich Dad Company cùng với Sharon Lechter để phát triển và quảng bá các sản phẩm giáo dục tài chính. Công ty tổ chức các khóa học, hội thảo và chương trình đào tạo về tài chính cá nhân, đầu tư bất động sản và kinh doanh.
Ông cũng phát triển các trò chơi giáo dục như “CASHFLOW 101”, “CASHFLOW 202” và “CASHFLOW for Kids” để giúp người học ở mọi lứa tuổi hiểu về tài chính thông qua trải nghiệm thực tế. Các trò chơi này được sử dụng rộng rãi trong các câu lạc bộ CASHFLOW trên toàn thế giới, nơi mọi người tụ họp để học hỏi và thảo luận về đầu tư.
Tranh cãi và phê bình
Mặc dù có ảnh hưởng lớn, Kiyosaki cũng không tránh khỏi những tranh cãi. Một số chuyên gia tài chính phê bình các lời khuyên của ông là quá rủi ro hoặc không phù hợp với mọi người. Có người đặt câu hỏi về tính xác thực của câu chuyện “Cha Giàu”, mặc dù Kiyosaki khẳng định rằng câu chuyện được viết như một phép ẩn dụ giáo dục hơn là một tiểu sử chính xác.
Năm 2012, công ty Rich Dad của ông phải nộp đơn xin bảo hộ phá sản Chương 7, mặc dù điều này không ảnh hưởng đến tài sản cá nhân của Kiyosaki. Ông giải thích rằng đây là một quyết định chiến lược liên quan đến tranh chấp pháp lý.
Tuy nhiên, những tranh cãi này không làm giảm tác động của Kiyosaki đối với hàng triệu người trên thế giới. Nhiều độc giả xác nhận rằng các cuốn sách của ông đã thay đổi cách họ nhìn nhận về tiền bạc và giúp họ đạt được thành công tài chính.
Bạn có thể khám phá thêm về những câu chuyện thành công từ giáo dục tài chính dựa trên tư duy của Kiyosaki tại đây: Câu chuyện thành công trong giáo dục tài chính
Ảnh hưởng và di sản
Robert Kiyosaki đã góp phần quan trọng vào việc phổ biến giáo dục tài chính và khuyến khích hàng triệu người trên thế giới chủ động học hỏi về tiền bạc, đầu tư và tạo dựng tài sản. Ông đã làm cho các khái niệm tài chính phức tạp trở nên dễ tiếp cận hơn với người bình thường.
Tác phẩm của ông đã truyền cảm hứng cho một thế hệ các nhà giáo dục tài chính, nhà đầu tư và doanh nhân. Nhiều người thành công trong lĩnh vực bất động sản, kinh doanh và đầu tư đều trích dẫn Kiyosaki là nguồn cảm hứng ban đầu.
Đối với giáo viên, các khái niệm của Kiyosaki cung cấp một cách tiếp cận mới để dạy học sinh về tài chính và kỹ năng sống. Nhiều trường học và tổ chức giáo dục đã áp dụng trò chơi CASHFLOW và các nguyên tắc từ “Cha Giàu Cha Nghèo” vào chương trình giảng dạy.
Đối với học sinh và thanh thiếu niên, những bài học của Kiyosaki giúp các em hiểu sớm về tầm quan trọng của quản lý tài chính, tư duy khởi nghiệp và xây dựng tài sản. Điều này trang bị cho thế hệ trẻ những công cụ cần thiết để đạt được thành công tài chính trong tương lai.
Tìm hiểu thêm về tầm quan trọng của giáo dục tài chính cho học sinh và xây dựng tư duy đầu tư bền vững qua: Giáo dục tài chính cho học sinh xây dựng tư duy đầu tư bền vững
Kết luận
Robert T. Kiyosaki là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực giáo dục tài chính cá nhân. Từ một cậu bé lớn lên tại Hawaii, trải qua nhiều thất bại trong kinh doanh, ông đã trở thành một trong những tác giả bán sách chạy nhất thế giới và một nhà giáo dục tài chính được kính trọng.
Triết lý của ông về việc xây dựng tài sản, tạo thu nhập thụ động và tư duy khác biệt đã thách thức những quan niệm truyền thống về tiền bạc và thành công. Cho dù bạn đồng ý hay không đồng ý với tất cả các quan điểm của ông, không thể phủ nhận rằng Kiyosaki đã khởi xướng những cuộc trò chuyện quan trọng về giáo dục tài chính và trao quyền cho hàng triệu người trên toàn thế giới để kiểm soát tương lai tài chính của họ.
Đối với những ai quan tâm đến tài chính cá nhân, đầu tư hay khởi nghiệp, việc tìm hiểu về tư tưởng và các tác phẩm của Robert Kiyosaki là một bước khởi đầu có giá trị. Tuy nhiên, như chính ông thường nhắc nhở, hãy luôn tự mình nghiên cứu, đánh giá và đưa ra quyết định phù hợp với hoàn cảnh cá nhân của mình.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
- Robert Kiyosaki có thực sự giàu nhờ đầu tư không?
Kiyosaki tích lũy tài sản qua kinh doanh, giáo dục tài chính, đầu tư bất động sản và nhuận bút sách. Một phần tài sản đến từ thương hiệu, bản quyền sách và các chương trình đào tạo tài chính hơn là chỉ từ đầu tư cá nhân. - “Cha Giàu” trong sách là ai ngoài đời thực?
Danh tính “Cha Giàu” chưa được tiết lộ công khai và có tranh luận liệu nhân vật này có thật hay chỉ là tổng hợp từ nhiều hình mẫu thực tế. Kiyosaki thường nhấn mạnh rằng “Cha Giàu” hàm ý bài học ẩn dụ và phương pháp sư phạm, không nhất thiết là một cá nhân cụ thể. - Triết lý tài chính của Kiyosaki khác gì so với các chuyên gia tài chính truyền thống?
Khác biệt lớn nhất là sự nhấn mạnh vào giáo dục tài chính thực tiễn, xây dựng thu nhập thụ động, đầu tư vào tài sản sinh lời hơn là làm việc và tiết kiệm truyền thống. Ông đề cao tư duy làm chủ và đầu tư thay vì chỉ làm thuê. - Làm sao để bắt đầu đầu tư theo triết lý của Kiyosaki?
Hãy bắt đầu bằng việc nâng cao kiến thức tài chính, chơi thử các trò chơi mô phỏng như CASHFLOW, xác định rõ ràng tài sản và nợ, dần dần xây dựng kỷ luật đầu tư nhỏ và học hỏi từ thực tiễn. - Rủi ro tiềm ẩn từ việc áp dụng những lời khuyên của Kiyosaki là gì?
Một số chiến lược đầu tư trong sách có mức rủi ro cao. Người mới cần tìm hiểu kỹ, không nên đầu tư theo phong trào, luôn đa dạng hóa nguồn thu nhập và đầu tư. - Nên bắt đầu đọc sách nào của Robert Kiyosaki?
“Cha Giàu Cha Nghèo” là lựa chọn số 1 cho bất cứ ai mới bắt đầu. Sau đó, có thể tiếp tục với “Rich Dad’s CASHFLOW Quadrant” và “Rich Dad’s Guide to Investing” để hiểu rõ sâu hơn về đầu tư và tự do tài chính.
